De juiste olie en brandstof voor je gazonmaaier

Voor machines met 2-taktmotor, zoals een bosmaaier of kettingzaag, maak of koop je een specifiek mengsel. Grasmaaiers met een viertaktmotor zijn uitgerust met een oliecarter en werken meer zoals een auto, met aangepaste olie en brandstof apart.

Olie smeert de bewegende delen van een motor en werkt als een laag die de wrijving en slijtage vermindert. Het houdt de motor schoon en beschermt tegen roest. Tenslotte koelt de olie de motor af door de warmte af te voeren. De boodschap is dus om regelmatig te controleren of er nog voldoende schone olie is.

Maar te veel is ook niet goed. Het zorgt voor te veel druk op de dichtingen, wat kan leiden tot lekken. De motorolie moet regelmatig worden ververst. Ondanks het gebruik van oliefilters wordt de olie na verloop van tijd vuil en gaat de kwaliteit ervan achteruit. Bij machines die vaak voor korte tijd worden gebruikt, gaat de kwaliteit van de olie sneller achteruit dan wanneer de machine slechts af en toe voor langere tijd wordt gebruikt.

De handleiding geeft het aantal werkuren tussen elke olieverversing aan. Het is in ieder geval niet aan te raden om olie te gebruiken die al meer dan een jaar in de machine zit.

De olie is onderverdeeld in klassen die overeenkomen met de viscositeit (vloeibaarheid) bij hoge en lage temperaturen. Deze klassen voldoen aan de internationale SAE-norm, die de vloeibaarheid van oliën verdeelt van 5 tot 60. 5 is een zeer vloeibare, bijna waterige olie, terwijl 60 een zeer viskeuze olie is.

Deze SAE-waarden staan vermeld op de verpakking van de olie die u koopt. De waarde bestaat uit een warme index en een koude index, gescheiden door de letter "W". Een 5W30 motorolie is bijvoorbeeld zeer vloeibaar (5) warm en stroperig (30) koud. Ter vergelijking, een 10W30 olie is iets dikker (10) bij verwarming en vergelijkbaar (30) bij koude. Hoe dunner een olie bij lage temperaturen is, hoe beter deze door de motor circuleert, wat de slijtage vermindert. Het tweede getal is de warme viscositeit. Hoe hoger dit getal, hoe dikker de olie is als de motor heet is en hoe beter de motor gesmeerd blijft.

Een monograde olie (bvb. SAE30) bevat geen extra componenten, terwijl een multigrade olie (bvb. 5W40) stoffen bevat die het gedrag van de olie beïnvloeden wanneer de motortemperatuur verandert. Bij een multigrade olie voldoet de viscositeit aan de eisen van twee klassen, zowel bij een lage als bij een hoge temperatuur.

Voor machines met een constante snelheid, zoals een heggenschaar, kunt u een monograde olie gebruiken. Grasmachines en andere gemotoriseerd tuingereedschap met een variabele snelheid functioneren het best met een multigrade olie. Deze past zich beter aan naargelang de temperatuurschommelingen door versnellen en vertragen van de motor.

Wanneer je een sneeuwfrees of zitmaaier met sneeuwruimer gebruikt, zorg er dan voor dat je een olie gebruik met een koude waarde (voor de letter W) lager of gelijk aan 30. Een te dikke olie in koude toestand kan namelijk bevriezen en de motor blokkeren.

De meest voorkomende oliën voor motoren voor tuinmachines variëren van SAE 5W30 tot 10W40. Voor professionele diesels zelfs 15W40.

Of het nu om 2-takt of 4-takt gaat, dezelfde vragen doen zich voor: Super 95 of 98? Loodvrij? Additief of niet? En wat met E10 en E5?

Als je een oud toestel gebruikt, dan word de keuze bemoeilijkt door de huidige soorten brandstof. Motoren die dateren van vóór 1990 vereisten thermische bescherming van klepzittingen. Die werd gewaarborgd door de aanwezigheid van lood in benzine. Omdat de huidige brandstoffen aan de pomp loodvrij zijn, werden voor deze oude machines op kalium gebaseerde additieven ontwikkeld die verkrijgbaar zijn en werden opgenomen in Super 95 benzine. De kans dat je echter zo’n oude grasmaaier hebt, is zeer klein.

Motoren die vóór 2009 zijn gebouwd, zijn ontworpen om te werken met zogenaamde “warme” bougies en werken over het algemeen op de Super 95. Die werd vervangen door E10 benzine. E10-brandstof bestaat uit 10% bio-ethanol en 90% benzine, om de uitstoot van CO2 en broeikasgassen te verminderen.

Motoren die vanaf 2009 zijn ontworpen, zijn over het algemeen uitgerust met “koude” bougies voor hoogrendementsmotoren en werken met 98 benzine. Het verschil in 95 en 98 ligt in het octaangehalte. Het hogere octaangehalte in 98 benzine zorgt voor een hogere verbrandingswaarde van de brandstof. Een optimale verbranding zorgt voor minder aantasting van de leidingen, kleppen en zuigers en betere prestaties.

De toevoeging van bio-ethanol aan de E10 en E5 benzine zorgt bovendien voor een kortere houdbaarheid van de benzine en verhoogt de kans op aanslag. Door zuurstof, licht en temperatuurverschillen gaat benzine oxideren. Omdat de biobrandstof, die wordt gewonnen uit suikerbieten, tarwe of maïs, vocht gaat binden, gaat de benzine sneller oxideren. De aanslag die hierdoor ontstaat kan motorproblemen de kop opsteken.

Gebruik dus nooit benzine die ouder is dan 30 dagen. Het is niet nodig om grote hoeveelheden te tanken en te stockeren. Een kleine bidon die je goed kunt afsluiten en op een droge, donkere plaats bewaart. Indien de benzine ouder is dan een maand, kun je een additief (benzineverbeteraar) toevoegen.

Je kunt als alternatief ook alkylaatbenzine gebruiken. Dit is een synthetische brandstof die minder schadelijke stoffen bevat. Hierdoor zorgt deze voor een schonere verbranding en minder uitstoot, roet- en rookvorming. Dit is niet alleen goed voor mens en milieu, maar eveneens voor de levensduur van de machine. Deze soort schonere brandstof heeft een langer ontwikkelingsproces en is dus duurder in aankoop. Je kan deze dan wel tot 5 jaar bewaren in een goed afgesloten bidon, zonder verlies van kwaliteit.

Als algemene regel geldt: raadpleeg steeds de instructies van de fabrikant in de handleiding.

Dit zijn vooral professionele zitmaaiers met krachtige motoren. Diesel heeft het voordeel dat er maar één mogelijke brandstof is. Niettemin is er een specifieke olie die bestand is tegen hoge temperaturen nodig voor dieselmotoren. Meestal zijn het minerale oliën met additieven: detergenten, middelen tegen slijtage en corrosie tegen verstopping van de motor en voor een uitstekende thermische stabiliteit.