Herfst, tijd om je tuin voor te bereiden

Een belangrijke taak is alle zieke en dode planten weghalen. Meerjarige planten, zoals goudsbloem, basilicum, lavendel en rozen knip je best in de herfst kort. Laat de wortels in de grond zitten, zodat je er volgend jaar opnieuw plezier aan kunt beleven. Bloembollen van meerjarigen graaf je op en maak je schoon zodat er geen aarde meer aanhangt. Dan berg je ze op een droge en koele plaats op. Bloeiers, dahlia’s en asters plant je over in een pot. Eenjarige planten die zijn uitgebloeid, haal je nu uit de grond.

Meer exotische planten houd je in het najaar binnen. Enkele voorbeelden zijn oleanders, citroen- en olijfbomen. Ons klimaat is voor deze soorten niet warm genoeg in de winter. Als deze in de volle grond zijn geplant, dek je ze goed af van kruin tot stam. Dat geldt eveneens voor de planten die op je balkon of vensterbank blijven staan.

Al zin om te beginnen met planten? Tulpen, narcissen, krokussen en soortgelijke vroegbloeiende bloembollen kun je in de herfst al planten. Zo geniet je van kleur in je tuin al in het begin van volgend jaar. Door het aanplanten te spreiden over verschillende weken of maanden geniet je van afwisseling in de bloeitijd volgend jaar. Zo heb je langer genot van de prachtige bloemen.

Mulch is een laagje organisch materiaal waarmee je de bodem bedekt. Zo groeit onkruid er niet door en is de bodem beschermd tegen erosie en koude temperaturen. Voor goede mulch gebruik je best een mengeling van droge bladeren, schors, houtsnippers, gedroogd grasafval, stro, compost en zelfs bepaalde soorten keukenafval zoals eierschalen.

Bescherm zeker ook je potplanten. In de winter verhuis je deze best naar binnen. Vaste planten buiten wikkel je in met een doek. Er zijn ook speciale hoezen en kassen om rond je planten of bomen te doen. Strooi gerust een extra laag stro, schors en droge bladeren rond de voet van de plant. Zo bescherm je ook de wortels.

Elke plant heeft licht nodig om te leven. Maar de een al meer dan de andere. Kies dus voor transparant materiaal of een gekleurd zeil dat geen licht doorlaat, naargelang het soort plant dat je wilt afdekken. De bloemen en planten die je naar binnen verhuist, zet je beter op een goed verlichte plaats. Dus niet in een donkere kelder. Ze kunnen het zonlicht goed gebruiken. Water geven hoeft maar af en toe. Bloeien doen ze nu niet en er is weinig warmte, dus er is ook minder voeding en vocht nodig.

Bladeren verwijderen. Waarom wel en waarom niet? Om de grond voor te bereiden op het aanplanten van nieuwe plantjes moet de ondergrond vrij zijn. Maar vooral voor het gazon is het belangrijk dat bladeren weg zijn. Wanneer blad op het gras blijft liggen, heeft dit een verstikkend effect. Er kan namelijk geen zuurstof en zonlicht meer bij. Bovendien kan het vocht niet weg. Hierdoor wordt het een broeihaard worden voor schimmels en mos.

Tuinpaden en de oprit hou je beter ook vrij van bladeren. Regen zorgt ervoor dat de ondergrond erg glad wordt. Houd je tuin dus veilig en haal natte bladeren zeker weg. Dat gaat gemakkelijk met een bladblazer of veegmachine. Zo hoef je niet zelf te harken en is je tuin met minimale inspanningen netjes opgeruimd.

En terwijl je bezig bent, kun je nu ook de goten controleren. Hoogstwaarschijnlijk zijn er herfstbladeren in beland, die de boel kunnen verstoppen. Heb je een vijver? Dan vallen er hier vast en zeker ook bladeren weg te halen. Door een net over je vijver te spannen, voorkom je dat de bladeren er in vallen en op de bodem liggen rotten.

De verzamelde bladeren kun je gebruiken als mulch of in je compost. Maar je hoeft zeker niet overal bladeren weg te halen. In de borders, rond de voet van bomen en onder struiken zorgen ze onder meer voor bescherming. Dus #laatzeliggen.

Bovendien is gebladerte de ideale schuilplek voor insecten. En die zijn erg nuttig in je tuin. Bovendien zijn ze voeding voor kleine dieren zoals vogels en egels. Die zijn in de herfst volop op zoek naar eten. Zo zijn ze goed aangesterkt om de winter te doorstaan.

Wil je de egels een thuis geven in je tuin? Zorg dan voor een egelhuisje dat je bedekt met takken en bladeren. Zo is er een plaatsje waar ze veilig kunnen overwinteren. Plaats een schaaltje water zodat ze hun dorst kunnen lessen. En wat egelvoer vind je in elke dierenspeciaalzaak. Verder smullen deze stekelige diertjes graag van champignons, bessen, slakken, rupsen en spinnen. En door een egelpoortje te maken in je omheining raken ze gemakkelijk bij al dat lekkers in je tuin.

Bereid zeker het gazon voor op de winter. Vermijd vervilting en een verdichte grond door het gazon te verticuteren en de bodem te beluchten.

De verticuteermachine kamt als het ware het gras en haalt zo alle dode materiaal uit je grasmat. Met een gazonbeluchter worden er gaatjes in de ondergrond gemaakt, die zorgen voor betere waterafvoer. Let er wel op dat je dit niet doet wanneer er als (nacht)vorst is. Anders is het gazon extra kwetsbaar voor schade door de vrieskou.

Indien je het gras een extra duwtje in de rug wilt geven, kun je ook najaarsbemesting gaan verspreiden. Dankzij het eerdere verticuteren en beluchten worden de voedingstoffen beter en dichter bij de graswortels opgenomen. 

Het gras stop met groeien wanneer de bodemtemperatuur minder dan 6 °C is. Dan is het tijd voor de laatste maaibeurt. Denk eraan om de maaihoogte niet te laag in te stellen. Het gras moet voldoende lang zijn. Er is namelijk weinig zon in de herfst, dus de grasplantjes hebben die lengte nodig om voldoende fotosynthese te doen. Zet dus de hoogte van het mes op een hoge stand en je gazon gaat sterk de winter in.

Liggen er herfstbladeren op het gazon? Rijd er dan over met je grasmaaier. Als je een model hebt dat kan mulchen, dan worden de bladeren extra fijn versnipperd en in het gazon verdeeld. De fijne snippers verteren er snel en geven natuureigen voedingsstoffen af. Zo krijg je zonder extra moeite gratis bemesting voor het gras. En dat helemaal natuurlijk.

Nadat alle klusjes van deze checklijst zijn afgewerkt, is jouw tuin helemaal klaar voor de aankomende winter. Misschien zit je al te denken aan decoratie voor Halloween of een feeëriek wintertuin. Of aan een mooi nestkastje en voederhuisje voor de vogels. Zo is er altijd iets moois van te genieten in je tuin.